چهرۀ زرد مرا بین و مرا هیچ مگو

درد بی حد بنگر، بهر خدا هیچ مگو

 

دل پر خون بنگر، چشم چو جیحون بنگر

هر چه بینی بگذر، چون و چرا هیچ مگو

 

دی خیال تو بیامد به در خانۀ دل

در بزد، گفت:«بیا، در بگشا، هیچ مگو.»

 

دست خود را بگزیدم که «فغان از غم تو.»

گفت:«من آن تو ام، دست مخا، هیچ مگو.»

...

 

 "حضرت مولانا"

مقدمه

تشعشع دریافتی در تصویر برداری های پزشکی معمولا شدت کمی دارند و همیشه به خاطر مزایا و دقت تشخیص شان قابل توجیه اند. تاکنون دلیل مستند و محکمی برای صدمه رسان بودن پرتو های عکس برداری رادیولوژیکی یافت نشده است.

استفاده های درمانی از پرتوها ، طبیعتا نیازمند دریافت میزان بیشتری از پرتو هاست و پزشکان باید فواید و مضرات آن را برای بیمار محاسبه کند. در کاربرد های تشخیصی ، ما فقط مدل های تئوریکی را که بیانگر خطر سرطان هستند را داریم ، اما این مدل ها همگی نتایج برون یابی تشعشع های زیاد به تشعشع های کم هستند و بیانگر قطعی وارد آوردن صدمه به بدن نیستند. این تشعشع ها معمولا در حد پرتو هایی هستند که به طور عادی و روزمره در محیط اطراف ما وجود دارند ، همچنین بر مزایای فراوان این آزمایش ها نیز باید تاکید کرد.

دوز های تابشی استاندارد برای بسیاری از روش های تشخیصی پزشکی تخمین زده شده است. ارائه دز دقیق تابشی در پرتو درمانی غیر ممکن است، چون باید به صورت مورد به مورد بررسی شود. دز های داده شده در جداول زیر برای برخی روشهای تشخیصی و درمانی عمومی داده شده است. باید توجه داشت که این دوز ها به صورت نوعی می باشند و ممکن است بسته به عمر یا کارخانه سازنده دستگاه (در مورد دستگاه های تشخیصی و درمانی) ، روش های مطالعاتی (در مورد دستگاه هایی که نیاز به تنظیم دارند) متغیر باشد.

دوزهای نمونه از آزمایشات تشخیصی رادیولوژی

لازم به ذکر است ، برای مقایسه با جدول زیر ، ما سالانه حدود 300mrem (3mSv) دوز از محیط اطراف دریافت می کنیم.

جدول زیر نیز دز معادل را برای رادیو دارو ها نشان می دهد:

زنان باردار یا شیرده

برای زنان باردار و یا شیرده مواردی وجود دارد که باید به آن توجه کنند.

جنین در حال رشد نسبت به پرتو و تشعشع بسیار حساس است. اگر یک آزمایش که در آن از تشعشع استفاده می شود را بتوان به تاخیر انداخت و یا آن را با شیوه های دیگر جایگزین کرد ، بسیار مناسب خواهد بود. اما در مورد مطالعات پرتو درمانی حکم واحد ی را نمی توان صادر کرد، چون گاهی ممکن است ضروری باشد. در مورد داروهای تزریقی برای تشخیص یا درمان رادیویی برای زنان شیرده ، باید احتیاط کرد ، چون ممکن است رادیوداروی تزریقی با شیر ترکیب شود و از آنجا به بدن کودک راه یابد.

دوز برخی داروهای مهم هسته ای که به جنین تشعشع می رساند در زیر آمده است:

جدول زیر دوز تابشی رسیده به جنین را در زمان های 0و3و6و9 ماهگی بارداری برای تابش های معمولی نشان می دهد.

در مورد زنان شیرده که رادیو دارو دریافت می کند ، در مجله Journal of Nuclear Medicine تشعشع رسیده به کودک شیرخوار محاسبه شده است. که برخی از آنها در زیر آمده است:

دز در رادیو تراپی

در رادیوتراپی، دوزهای خیلی زیادی برای درمان سرطان تابش می شود که این دوز زیاد برای از بین بردن بافت های نا سالم است ولی نباید به حدی باشد که به بافت های سالم صدمه بزند. وقتی پرتو از خارج تابیده شود، باید این پرتو های کانونی شوند تا فقط بافت ناسالم مورد تابش قرار گیرد و به بافت های دیگر صدمه نزند. گاهی نیز ممکن است منابع رادیواکتیو در داخل بدن قرار گیرند که می تواند به وسیله نشاندار کردن مولکول های خاصی در بدن باشد. محاسبه دز در این حال کار مشکلی خواهد بود و به مطالعات بسیار دقیق نیاز دارد.

منبع انگلیسی:

http://www.hps.org/hpspublications/articles/dosesfrommedicalradiation.html

متن اصلی:

Doses from Medical Radiation Sources

Michael G. Stabin, PhD, CHP

Introduction

Radiation exposures from diagnostic medical examinations are generally low and are almost always justified by the benefits of accurate diagnosis of possible disease conditions. There is no direct evidence of radiation ever causing any harm at the exposure levels encountered with diagnostic radiological examinations. Therapeutic uses of radiation naturally involve higher exposures and physicians will consider the risks of the treatment against the potential benefits. In diagnostic uses, we have only theoretical models that suggest the possibility of cancer risks, but these models all extrapolate results from higher exposures to these low levels, and no one is certain about whether or not any real risks are involved. The exposures are usually comparable to those that we receive routinely from natural radiation all around us, and the benefits of the medical exams are of course very significant.

Standardized radiation dose estimates can be given for a number of typical diagnostic medical procedures. It is impossible to give accurate radiation dosimetry for procedures involving radiation therapy; these need to be handled very carefully on a case-by-case basis. Doses are thus suggested below for some typical diagnostic radiology and nuclear medicine studies. It is important to note that these are only typical values. Doses will change, depending on a number of variables, including the specific machine and manufacturer (in the case of radiology), study techniques (in the case of radiology on the settings of the machine used to produce the radiation, in nuclear medicine on the amount of activity administered and the patient's metabolism), and other issues.

Typical Doses from Diagnostic Radiology Exams

As noted above, the tables below give dose estimates for typical diagnostic radiology exams. For comparison, we all receive about 300 mrem (3 mSv) of exposure annually to natural background radiation.

The following table shows the dose an individual might receive if undergoing an entire procedure, e.g., a lumbar spine series typically consists of five films.

The following table shows typical doses from nuclear medicine exams.

The Pregnant or Breast-Feeding Patient

Special attention is paid to the pregnant, potentially pregnant, or breast-feeding patient. The developing embryo or fetus is particularly sensitive to radiation. If an examination that involves radiation exposure can be postponed or replaced with another study, this is always desirable. If the study is needed, precautions to eliminate or reduce the dose to the embryo/fetus should be followed. Most radiation therapy studies are contraindicated in pregnancy, but at times may be necessary. Any women of childbearing years should be given a pregnancy test before any therapeutic study involving radiation is undertaken. Breast-feeding patients are of concern in nuclear medicine studies (diagnostic or therapeutic), because the compounds given to the mother may be taken up and excreted into the breast milk, and thus possibly ingested by the nursing infant.

Doses from some important nuclear medicine exams for exposures to the fetus occurring in early pregnancy are shown in the following table. An article by Russell et al.⁷ give doses at other stages of pregnancy and for other radiopharmaceuticals.

The following table shows estimated fetal radiation dose for 0, 3, 6, and 9 months gestational age based upon "typical" exposure values.

In the case of the breast-feeding mother who receives a radiopharmaceutical, an article in 2000 in the Journal of Nuclear Medicine⁸ discussed the issues associated with possible exposures of the nursing infant. The authors noted that individual levels of activity in breast milk vary widely and that the best approach is to make individual measurements of breast milk activity and individual-specific projections of dose and suggested interruption schedules. Nonetheless, they also offered a general set of recommendations for possible interruption of breast-feeding for a number of compounds, for which some experience with breast milk excretion had been reported in the literature. The following table summarizes these recommendations.

Doses in Radiation Therapy

In radiation therapy, much higher doses are given, with the intent of destroying cancer tissues. The trick is to give enough dose to kill the unhealthy tissues while not giving too much to normal, healthy tissues. This is accomplished in a number of ways. With external radiation, many techniques are used to focus the radiation dose in the area of interest and give lower doses to normal tissues. Small sources may be placed very near to or in direct contact with cancer tissues (brachytherapy) and only left in place for defined periods of time. Therapy is also performed with internal radioactive sources, like are used in diagnostic nuclear medicine. These sources are labeled to special molecules that are designed to be taken up preferentially by cancer cells, and less by other organs and tissues, and thus lead to a positive outcome without compromising the health of the patient. It is not possible to give specific dose calculations for these cases. Each situation is studied carefully by a radiation physicist before the therapy is given, and a specific dose plan is devised. Doses are typically on the order of hundreds or thousands times higher than in the diagnostic studies described above.

References

1. Wall BF, Hart D. Revised radiation doses for typical x-ray examinations. The British Journal of Radiology 70:437-439; 1997. (5,000 patient dose measurements from 375 hospitals)

2. National Council on Radiation Protection and Measurements. Exposure of the US population from diagnostic medical radiation. Bethesda, MD: National Council on Radiation Protection and Measurements; NCRP Report 100; 1989.

3. International Commission on Radiation Protection. Radiation dose to patients from radiopharmaceuticals: Addendum to ICRP 53. New York, NY: Pergamon Press; ICRP Publication 80; 1999.

4. International Commission on Radiation Protection. Radiological protection in biomedical research. New York, NY: Pergamon Press; ICRP Publication 62; 1993.

5. National Council on Radiation Protection and Measurements. Sources and magnitude of occupational and public exposures from nuclear medicine procedures. Bethesda, MD: National Council on Radiation Protection and Measurements; NCRP Report 124; 1996.

6. United Nations Scientific Committee on the Effects of Atomic Radiation. Sources and effects of ionizing radiation, Vol. 1: Sources. New York, NY: United Nations Publishing; 2000.

7. Russell JR, Stabin MG, Sparks RB, Watson EE. Radiation absorbed dose to the embryo/fetus from radiopharmaceuticals. Health Phys 73(5):756-769; 1997.

8. Stabin M, Breitz H. Breast milk excretion of radiopharmaceuticals: Mechanisms, findings, and radiation dosimetry. Continuing Medical Education Article, Journal of Nuclear Medicine, 41(5):863-873; 2000.